Sự Đánh Đổi Của Những Lựa Chọn

Blog về kiếm tiền online, học Tiếng Anh MMO, thương hiệu cá nhân

Theo Dõi

tumichael.com là blog về mmo, online marketing, học Tiếng Anh MMO. Giúp bạn xây dựng thương hiệu cá nhân, kinh doanh online bền vững

Blog cá nhân tumichael.com này đã được (hay "bị") đập đi xây lại rất nhiều lần. Và nhân dịp blog này ĐƯỢC đập đi xây lại lần thứ "n+1", Tú Michael quyết định chọn một bài viết mà Tú Michael cảm thấy đặc sắc nhất để post.

Thú thực là trong quá trình xây dựng thương hiệu cá nhân Tú Michael trên cõi online này, ngoài những video Moondancing đã thành đặc sản, thì không thể không nhắc đến những bài viết mang đậm dấu ấn cá nhân là những suy tư, mà theo nhiều người nhận xét là ban đầu thấy khó hiểu, trừu tượng. Nhưng sau này càng suy ngẫm, càng va vấp thì lại thấy càng thấm thía.

Với số lượng bài viết quá lớn nhưng bị tản mác khắp nơi, thì việc lựa chọn một bài viết đặc sắc nhất để post thì quả là vấn đề nan giải. Tuy nhiên, Tú Michael chợt nhớ đến rất nhiều bài chia sẻ, tâm sự mà Tú Michael đã viết trong thời kỳ "Đại khủng hoảng cá nhân" vào năm 2022 vừa rồi. Và một trong những bài viết đó là bài "Sự đánh đổi của những lựa chọn", bài viết bạn đang đọc. Đây là bài do chính Tú Michael lách cách gõ phím một mạch từ 5am đến 8am ngày 02.01.2023, khi đang ngoi ngóp bò lên từ dưới đáy xã hội. Bài viết được đăng đầu tiên (ngay sau khi viết xong) trong group "Tâm Sự Affiliate-MMO" và nhận được rất nhiều sự ủng hộ chân thành của độc giả.

Bối cảnh bài viết:
Vào thời điểm đó có tranh cãi trong group về việc nên chọn làm MMO black hay white. Có người bảo làm white khó ban đầu nhưng nhàn về sau. Có người bảo cái gì nhiều tiền hơn thì làm. Có người bảo làm cả hai luôn, đỡ phải chọn.

Tú Michael đọc lần lượt các comment và thấy đâu đó hình ảnh của chính mình ngày xưa. Cũng đã từng mông lung với mớ kiến thức hỗn tạp của cả white và black. Cũng đã từng say máu kiếm tiền (rất nhiều tiền) trong vòng xoáy black. Cùng đã từng lọ mọ xây từng viên gạch đầu tiên trên con đường white. Vốn chỉ định im lặng và quan sát như mọi lần, nhưng Tú Michael quyết định viết ra những suy nghĩ, cảm xúc của chính mình sau 1 đêm trằn trọc, khó ngủ. Dù là bài viết trong group về kiếm tiền online, nhưng nếu bạn cảm nhận đủ sâu, bạn có thể áp dụng được ở các lĩnh vực khác.

Cuộc sống là một chuỗi những lựa chọn khác nhau. Nhưng mỗi lựa chọn đều có đánh đổi. Hôm nay, bạn đã chọn gì, và để đổi lấy gì?

Sau đây là nguyên văn bài viết:

SỰ ĐÁNH ĐỔI CỦA NHỮNG LỰA CHỌN

“Việc ko vi phạm pháp luật, không hại mình hại người thì vẫn làm. Lựa chọn giữa việc bị chửi và nuôi gia đình, không cần suy nghĩ”
“Black được 500tr, white được 50tr. Chọn đi”
“Bạn ko làm thì người khác vẫn làm. Đây chỉ là vấn đề lựa chọn của từng người thôi”

Và rất rất nhiều quan điểm, góc nhìn khác.Rất thú vị! Rất rất thú vị! Chưa bao giờ Tú Michael thấy chủ đề black, white hay grey được mổ xẻ đa chiều như vậy! Dù vẫn trong quá trình điều trị và hồi phục, Tú Michael xin phép được góp 1 góc nhìn cá nhân nhé.

Note:

• Chỉ là “cá nhân”, là tâm sự mỏng. Không phải chân lý hay rao giảng gì cả. Cứ coi như là Tú Michael lảm nhảm, xàm xí mua vui đầu năm thôi nha.
• Có sử dụng nhiều từ Tiếng Anh. Một phần do thói quen của người viết. Một phần là gợi ý keyword để bạn nào thích tìm hiểu sâu thêm có thể tự tra cứu. Nhận định troll kiểu “viết Tiếng Anh để thể hiện trình cao ah”, “người Việt dùng Tiếng Việt đi bạn ey”v.v.. xin phép được bỏ qua.
• Bài viết mang hơi hướng triết học, có chiều sâu nhất định. Vì vậy cần đọc và cảm, chưa cần hiểu vội. Những nhận định “dài quá, văn vở quá, hack não vl, đọc méo hiểu gì” thì.. chẳng biết nói gì ngoài cười trừ.
• Tú Michael có bán khóa học, có làm aff hoặc PR cho các khóa học luôn. Thú nhận thế đã để bớt bớt mấy comment kiểu “lại lùa gà đây”. Các bạn tự cảm nhận. Lớn cả rồi, trong này đa số toàn đầu có sỏi rồi, hơi tí “thuyết âm mưu” PR, lùa gà nghe nó buồn cười.

Một số ý chính trong bài:

1. Luật pháp (của con người) thường đến sau hành vi. Luật hoa quả (của tự nhiên/vũ trụ) thường đến muộn và rất vi tế nên rất khó nhận ra, thậm chí nhiều người nghĩ là không có.
2. Đen hay trắng, đó là sự lựa chọn. Đúng. Nhưng lựa chọn nào cũng đi kèm sự đánh đổi. Vấn đề: có đủ tinh tế để nhận ra giới hạn và mặt trái của trắng hay đen?
3. Cuộc đời là một game lớn. Tôi và bạn đều là nhân vật game. Nhân vật đó thuộc class nào, skill tree sẽ phát triển ra sao, sẽ tác động đến game meta tổng thể như thế nào. Đó là điều cần cân nhắc.
4. Hiệu ứng cánh bướm (butterfly effect) rất nguy hiểm nếu không tự ý thức được hệ quả lớn của những hành động nhỏ.

Hack não nhỉ? Nếu mệt thì nên dừng lại, ra ngoài hít thở hoặc nhâm nhi cafe. Đọc sau cũng được. Còn ai vẫn muốn đọc tiếp thì… Ok! Vào bài nào!

1.KHÔNG PHẠM LUẬT, ĐẠO ĐỨC THÌ CỨ LÀM?

Luật, góc nhìn cá nhân, tạm chia ra làm 2 mảng:

-Luật pháp do con người tạo (human law) ra luôn thay đổi. Hoạt động công khai phổ biến. Nhưng chỉ public khi rule makers nhận ra có gì đó cần quản lý (vì lợi ích xã hội hay cá nhân rule maker thì tạm không bàn đến vì nhạy cảm nhé). Human law dù phức tạp hay vô lý như thế nào thì vẫn trong tầm kiểm soát của con người. Human law thích đổi lúc nào thì đổi. Thường đến chậm nên mang tính đối phó theo hoàn cảnh là nhiều. Đó là biến số (variant).

-Luật tự nhiên/vũ trụ (nature/universe law) bất biến. Hoạt động ngầm. Ngoài tầm kiểm soát con người. Diễn ra âm thầm, bền bỉ trong một khoảng thời gian dài, tính bằng năm, thậm chí bằng cả thế hệ. Đó là hằng số (constant).

Tương tự như vậy với đạo đức nhé. Có “human dao” và “nature/universe dao”, ok? ^^ Rồi, thế thì liên quan méo gì? Từ từ, mới chỉ màn dạo đầu thôi. Cứ cảm nhận đã nào.

Cảm được những điều trên. Bạn sẽ thấy nhận định:

Hãy cùng phân tích và suy ngẫm tiếp.

Ah mà gượm đã, chiếu theo luật affiliate của các nhà cái thì “bẫy click” cũng là phạm quy đó. Đáng lẽ theo luật là cũng KHÔNG được làm chứ nhỉ? Không tin thì bạn nào thử gửi email cho "nhà cái" (Accesstrade hay bất kỳ affiliate network nào) để khoe cách làm xem được ủng hộ hay ban tài khoản. Có kết quả thì post trong group nha. ^^

2.ĐEN/TRẮNG - LỰA CHỌN VÀ ĐÁNH ĐỔI, ĐÂU LÀ GIỚI HẠN?

Trong kinh tế có thuật ngữ “chi phí cơ hội” (opportunity cost - OC). Nôm na là dù chọn đen hay trắng đều phải trả giá, đều có đánh đổi cả. Không có sự lựa chọn dễ dàng. Nếu dễ dàng thì đó không phải là lựa chọn, đó là sự nghiễm nhiên. Vì vậy, cần list ra các OC mà chúng ta chấp nhận đánh đổi nếu chọn đen/trắng. Hiểu đơn giản là list ra được cái được/cái mất, nhược điểm/ưu điểm dù là nhỏ nhất. Ví dụ nếu bạn chọn MMO theo hướng:

Black: Cái được là nhiều xèng trong thời gian (có vẻ) ngắn hơn so với White. Cái mất là luôn phải mất thời gian tìm hiểu/nghiên cứu gần như lại từ đầu khi có sự thay đổi từ thuật toán/chính sách,v.v.. Cái mất là những đêm dài khó ngủ, luôn đau đầu tìm cách bẫy, tìm cách lách. Cái mất là những ưu tư, những trăn trở khi phải rình mò và lấy trộm cái này cái kia. Rồi cãi chày cãi cối qua lại với bọn white khi bị phát hiện.

White: Nhược điểm là rất khó, rất mất thời gian, khó khăn bắt đầu than, gian nan bắt đầu nản. Ưu điểm là khi đã build được rồi thì cứ thế mà ngồi rung đùi. Thậm chí lên núi ở ẩn, nhìn dân tình ở chân núi đấu tranh, cãi cọ nhau mà mỉm cười, lắc đầu. Đấy là bậc cao nhân mịa nó rồi. Kiểu như “mặc cho bọn black nói ngả nói nghiêng, lòng white vẫn vững như kiềng ba chân.

Như vậy, ta có thể thấy rằng: ”Black hay white chỉ là định nghĩa."

Trong thế giới black thì bọn white vớ vẩn, nghĩ sâu nghĩ xa quá làm méo gì, ai kiếm được xèng người đó thắng. Có xèng là có quyền gáy. Méo nói nhiều. “Mình là người có xèng cơ mà!” (Đm, Tú Michael ghét câu này hồi còn làm ngân hàng vl. Xin phép được chửi bậy tí cho đỡ bức xúc).

Còn trong thế giới white thì bọn black ngớ ngẩn, thiển cận, thấy cây mà không thấy rừng. Viết vậy thôi đã, không lại bảo thiên vị White quá.

Tóm lại, không có lựa chọn black/white theo kiểu đúng/sai. Mà chỉ có sự lựa chọn phù hợp. Và lựa chọn nào cũng sẽ đi kèm sự đánh đổi. Hãy thực-sự-cân-nhắc những sự đánh đổi mà mình sẵn sàng chấp nhận.

Ok! Bạn cảm được thêm gì chưa? Tú Michael hi vọng bạn cảm được gì đó. Dù chỉ một chút..

Ngoài lề, rất nên nghe podcast của anh Hiếu TV về chủ đề “lựa chọn-đánh đổi” để cảm thêm. Bác nào bảo Tú Michael cố tình PR cho anh Hiếu TV thì đọc lại note ở đầu bài và tự vả vào mồm mình nhé.Còn nếu bạn vẫn chưa cảm thấy gì, nhưng vẫn đủ sức để bị/được hack não thì lại mời bạn tiếp tục đọc và ngẫm cùng Tú Michael. Chà, sắp tới là một chuyến phiêu lưu đi sâu và tâm trí đây..

3.CHỌN THẦY MÀ HỌC, CHỌN BẠN MÀ CHƠI, CHỌN GAME MÀ CHIẾN!

Nào, giờ thì hãy một lần thử nhắm mắt và tưởng tượng bạn là một nhân vật game. Tốt nhất là game RPG như Diablo hay Final Fantasy ý. Không phải kiểu game casual chơi cho có kiểu mỳ ăn liền đâu nhé.

Mấy cái này ai không là game thủ thì hơi khó hiểu.. Thôi, Tú Michael cứ viết tiếp, ai hiểu được đến đâu thì hiểu nhé.

Hãy hình dung mình là một nhân vật game. Cuộc sống này là một game lớn. Bạn muốn thắng game hay trải nghiệm game? Bạn muốn chọn nhân vật thuộc class nào? Và nếu không được lựa chọn class, thì bạn chọn phát triển nhân vật của mình theo skill tree nào? Bạn sẽ theo phe Black/White nào để phát triển skill tree theo mong muốn?

Quay lại chuyện Black/White cho cụ thể:

Theo Black: hướng skill tree là kỹ năng dùng tool/tip/trick là phần lớn. Mindset, skill tree sẽ phát triển như mấy class kiểu rogue, sát thủ thầm lặng,v.v.. đánh nhanh thắng nhanh. Tìm ra sơ hở của đối phương để thịt. Kiểu ẩn mình trong bóng tối ý.

Theo White: hướng skill tree là kỹ năng na ná class warrior, hero, knight. Full giáp full máu, lầm lũi chiến quái kiếm exp để lên level dần dần.Cả hai class đều có điểm chung: nhắm thấy đối thủ mạnh quá, chưa tìm hiểu được kĩ thì..chạy cái đã. ^^

Cơ mà sợ nhất là class nửa nạc nửa mỡ, không biết mình thuộc chính hay tà, black hay white, thậm chí đang tiến về black và cứ nghĩ mình đại diện cho white. Kinh khủng và rủi ro hơn, muốn học/làm White mà cứ tôn sùng thầy Black. Nhất là trong thời đại thật giả lẫn lộn, giao diện đẹp đẽ lung linh thay đổi liên tục, nhưng lòng người Black/White khó đoán. “Họa hổ họa bì nan họa cốt, Tri nhân tri diện bất tri tâm” là như vậy đó. Nguy hiểm vô cùng..

Tạm vậy đã. Cụ thể, đa dạng hơn thì bạn tự ngẫm chứ viết dài viết dai thành viết dại mất.

Chốt lại: Bạn sẽ học thầy nào, có bạn đồng hành nào và phát triển skill tree để chiến game với mục tiêu nào đều phụ thuộc vào phe Black/White mà bạn chọn.

Nên nhớ, mỗi lựa chọn đều có sự đánh đổi (cảm lại mục 2) và mỗi phe đều tuân theo human rule riêng, còn game tổng thể thì cũng lại tuân theo nature/universe rule riêng (cảm lại mục 1).

Cuộc đời là một game lớn. Tôi và bạn đều là nhân vật game. Nhân vật đó thuộc class nào, skill tree sẽ phát triển ra sao, sẽ tác động đến game meta tổng thể như thế nào. Đó là điều cần cân nhắc.

4.HIỆU ỨNG CÁNH BƯỚM (BUTTERFLY EFFECT) RẤT NGUY HIỂM

Tú Michael viết mỏi tay, hoa mắt, chóng mặt rồi. Mục 4 này thực ra chỉ là quả của 3 nhân trước hợp thành. Nếu bạn cảm nhận được rõ 3 nhân trên (không nói tốt/xấu nhé) thì bạn sẽ cảm rõ mục 4 này mà không cần Tú Michael viết dài đâu.

Tiếp theo ý của mục 3, nếu mỗi người KHÔNg tự ý thức được từng hành vi nhỏ nhất của mình sẽ ảnh hưởng đến meta game như thế nào thì đến một giai đoạn nào đó thì game sẽ sập.

Tính riêng trong game online marketing đi:

Nói đâu xa, thời SEO đại thịnh, nhà nhà người người loanh quanh luẩn quẩn đâm đầu vào keywords stuffing, bắn backlink chiu chiu,v.v..Nói đâu xa, thời FB ads đại thịnh, nhà nhà người người loanh quanh luẩn quẩn đâm đầu vào “tool quét UID”, “chạy bùng”,v.v..Giờ thì ChatGPT, shortform videos (TT, YTS, FBR,v.v..)

Hồi xưa, có ông thầy ngang nhiên dạy chạy bùng. Có người viết tut dạy lách này lách kia phổ biến trong cộng đồng.Lúc đầu không sao. Lúc sau có sao sao một chút. Và lâu dài sau sau nữa thì toàn game sập như thế nào chắc không cần kể lại.

Thầy/bà chạy bùng giờ nơi đâu? Tut/tip/trick còn hữu dụng? Nhà nhà người người học viên tốn tiền trăm củ học mấy mánh mung lẻ tẻ đó đang ở đâu?Chưa kể, nhiều ông học viên đi học các mánh mung linh tinh rồi cứ ảo tưởng mình là cao thủ. Về mở lớp dạy cho những người ngu ngơ nghe há hốc mồm. Từ một ông thầy thành ra hàng trăm ông thầy. Có ông ngụp lặn âm thầm lấy tut người khác chia sẻ về mở lớp như đúng rồi luôn.Đó, không vi phạm, kiếm được tiền thì cứ làm đó. 50tr hay 500tr chọn đi đó.Ok! Mỗi người đều có sự lựa chọn.Nhưng sau tất cả thì…

Cuộc đời có mấy lần 10 năm? Sau tất cả những tut/trip/trick rồi sập và bắt đầu từ đầu, bạn còn lại gì?

Human rule đổi, game thủ đổi theo, đổi mãi đổi mãi. Thay đổi lớn. Game cũ sập. Lại có game mới. Sinh sinh diệt diệt.Thế hệ chúng ta, những người đang làm MMO, aff đã là một bước tiến lớn so với thế hệ cũ. Nhưng hãy nghĩ về những thế hệ sau, bạn muốn thế hệ sau phát triển theo Black hay White và muốn gửi gắm những di sản (legacy) như thế nào.

Game mà chúng ta cần phát triển cùng nhau hay mỗi người một phách? Bạn muốn một người bạn đồng hành vì chân tình hay chỉ đến vì xèng? Bạn sẽ tôn thờ thầy Black hay White?

Quan trọng nhất:

Bạn sẽ chọn và chiến game nào trong 30 năm cuộc đời của mình?!

40 tuổi mà còn nghi hoặc, dằn vặt bản thân mình là ai nhỉ, mình cần làm gì nhỉ? Thì đúng là bi kịch không ai thấu…

Bạn sẽ sống một cuộc đời như thế nào cho đáng sống? Để khi bạn nằm xuống, họ sẽ ngả mũ mà thầm cám ơn bạn, hay chỉ âm thầm cười mỉa “Nghiệp quật. Đáng đời”.

(Đây là điều mà Tú Michael cũng tự nhắc nhở mình trong cay đắng sau khi nghiệm lại tất cả những vinh quang, cay đắng trong suốt những năm làm nghề)

Tú Michael xin phép dừng gõ phím tại đây.

Cám ơn những bạn nào đủ sức và đủ kiên nhẫn đọc đến cuối bài này.

Chúc cả nhà một năm mới 2023 mạnh khỏe và bình yên!

Tú Michael - Marketing Artist Độc Hành Trên Quãng Đường Về Nhà Còn Xa, Xa Lắm (học từ comic nào, đố các bác biết ^^)