Điều Gì Khiến Bạn Khác Biệt?

Những bước đầu tiên luôn là quan trọng nhất trong hành trình vạn dặm. Nhưng lại có rất nhiều creator làm sai ở bước này nhất.

Có lẽ bạn đã từng nghe lời khuyên "hãy tìm ngách (niche) của mình."

Nhưng tôi tin rằng bạn nên tập trung vào một nền tảng vững chắc (premise) thay vì một ngách cụ thể. Tuy là sự khác biệt nhỏ nhưng lại rất quan trọng.

Hãy thử nghĩ về việc ai đó giới thiệu cho bạn một cuốn sách, một bộ phim, hay là một buổi livestream của Tú Michael chẳng hạn. Bạn sẽ hỏi gì?

Khả năng cao là bạn sẽ hỏi "Có gì hay không thì kể lại cho tui" giống như trên, đúng không?

Đó là cách hỏi khác của "Nội dung đó là về cái gì?"

Khi chúng ta đặt câu hỏi đó, chúng ta đang cố gắng hiểu nền tảng (premise) của nội dung. Chúng ta muốn biết (ngắn gọn) liệu thứ này có thú vị với mình không.

Điều này cũng áp dụng cho mọi thứ bạn tạo ra - từ một bài đăng trên Instagram cho đến cách bạn nói về toàn bộ công việc của mình.

Bài đăng này nói về cái gì?
BẠN là ai?

Premise là gì?

Premise có hai nghĩa chính:

1. Giả định cơ bản hoặc nền tảng của một lập luận hoặc hệ thống niềm tin.
   Đây là nghĩa được sử dụng trong bài viết này. Tạm dịch là "nền tảng" hoặc "tiền đề" tùy ngữ cảnh. Nó xuất phát từ cụm từ tiếng Latinh "propositio praemissa", có nghĩa là "đề xuất được đưa ra trước". Nói đơn giản hơn, đó là điểm khởi đầu hoặc giả định mà lập luận hoặc ý tưởng của bạn dựa trên.
   Ví dụ:
   Tiền đề của bộ phim "Ma trận" là thực tế của chúng ta có thể là một mô phỏng máy tính. Toàn bộ cốt truyện và nhân vật xoay quanh việc khám phá hậu quả của giả định ban đầu này.
2. Một tòa nhà hoặc một tập hợp các tòa nhà được coi là một tổng thể.
   Đây là nghĩa ít phổ biến hơn trong tiếng Anh hiện đại, nhưng nó là nghĩa ban đầu của từ này. Nó đến với tiếng Anh vào cuối thế kỷ 14 từ tiếng Pháp cổ "premise", từ đó bắt nguồn từ tiếng Latinh muộn "praemissae" (dạng số nhiều). Nghĩa này vẫn được sử dụng trong bối cảnh pháp lý để chỉ một mảnh đất.

Tóm lại:

• Premise (nghĩa gốc): Một tòa nhà hoặc một tập hợp các tòa nhà.
• Premise (nghĩa hiện tại): Giả định cơ bản hoặc nền tảng của một lập luận hoặc hệ thống niềm tin.

Dưới đây là cách Jay Acunzo định nghĩa về nền tảng (premise):

Your premise is the specific, defensible purpose for a project or your overall platform, pulled from your personal vision for your audience. Most work is too generic to resonate, too forgettable to become anyone’s favorite. But by developing our premise — and forcing ourselves to test just how differentiated it truly feels to others — we stand a greater chance of connecting more deeply and standing out more easily.

Tạm dịch sang Tiếng Anh:

Nền tảng của bạn là mục đích cụ thể, có thể bảo vệ được cho một dự án hoặc nền tảng tổng thể của bạn, lấy từ tầm nhìn cá nhân của bạn dành cho khán giả. Hầu hết các tác phẩm đều quá chung chung để tạo được tiếng vang, quá dễ quên để trở thành yêu thích của bất kỳ ai. Nhưng bằng cách phát triển nền tảng của mình - và buộc bản thân phải kiểm tra xem nó thực sự khác biệt với người khác như thế nào - chúng ta có cơ hội kết nối sâu sắc hơn và nổi bật hơn.

Bạn thấy "platform" có nghĩa là nền tảng như "premise" nên đọc rất xoắn não chứ? Đó là lý do chúng ta cần phải học và thực hành Tiếng Anh MMO thực dụng để có thể đọc hiểu văn bản Tiếng Anh.

Dưới đây là một vài ví dụ về những người sáng tạo có nền tảng độc đáo:

Hrishikesh Hirway của Song Exploder - Một podcast yêu cầu các nhạc sĩ phân tích các bài hát của họ và từng phần, kể câu chuyện về cách chúng được tạo ra.

Dan Runcie của Trapital - Khám phá mảng kinh doanh của nhạc hip hop.

Tori Dunlap của Her First $100K - Chống lại chế độ phụ quyền (patriarchy) bằng cách giúp phụ nữ học về tài chính cá nhân.

Sean Evans của Hot Ones - Phỏng vấn người nổi tiếng với cường độ tăng dần khi họ ăn những chiếc cánh gà cay hơn và cay hơn.

Thoạt nhìn, những người sáng tạo này hoạt động trong các lĩnh vực bão hòa:

Podcast về âm nhạc
Truyền thông kinh doanh
Tài chính cá nhân
Phỏng vấn người nổi tiếng

Nhưng mỗi người đều có thể thu hút một lượng lớn khán giả vì họ tìm thấy một góc nhìn độc đáo. Họ tìm thấy một nền tảng độc đáo và thú vị.

Một ngách yêu cầu bạn xác định các thị trường nhỏ, chưa được phục vụ. Nhưng một nền tảng độc đáo cho phép bạn tạo ra điểm khác biệt của mình ngay cả trong thị trường bão hòa.

Đoạn này Tiếng Anh đọc dễ hiểu hơn. Bạn hãy đọc thử:

A niche pushes you to identify small, unserved markets. But a unique premise allows you to differentiate yourself even in saturated markets.

Bài Tập 2.1

Bài tập 1 ở phần trước là bản nháp để có cái nhìn tổng quan. Trong bài tập 2.1 này, bạn cần thiết kế nền tảng (premise) của mình.

Lấy Tú Michael làm ví dụ:

Đối tượng khán giả mục tiêu của tôi những người làm MMO chính đạo. Tôi giúp họ kiếm tiền từ việc sáng tạo nội dung giá trị. Cách tiếp cận của tôi khác biệt vì tôi tập trung vào bản chất và gốc rễ.

Hoặc sâu hơn nữa, kết hợp với bài tập 1:

Đối tượng khán giả mục tiêu của tôi là những người làm MMO không biết hoặc không giỏi Tiếng Anh. Vấn đề của họ là không biết cách đọc tài liệu Tiếng Anh. Mong muốn của họ là có thể đọc và hiểu tài liệu Tiếng Anh. Cách tiếp cận của tôi khác biệt vì tôi dạy Tiếng Anh thực dụng để kiếm tiền, không kiếm điểm.

Hoặc khi phát triển thương hiệu cá nhân Tú Michael với vai trò "gà trưởng" để xây dựng "Trại Gà MMO" thì:

Đối tượng khán giả mục tiêu của tôi là những người mới làm MMO, hoặc đã làm MMO nhưng bị mất định hướng. Tôi sẽ giúp họ định hướng theo con đường chính đạo. Cách tiếp cận của tôi khác biệt vì dựa trên kinh nghiệm xương máu của tôi.

Bạn đã thấy con đường phía trước rõ ràng hơn chút nào chưa nhỉ?

Mọi thứ đều bắt đầu với nền tảng của bạn! Nếu bạn không đầu tư thời gian để thực hiện đúng bước này, mọi thứ khác sẽ gặp khó khăn.

Ở phần tiếp theo, tôi sẽ cho bạn biết tại sao một số người sáng tạo dường như phát triển rất nhanh.

Vượt Qua Cảm Giác Lạc Lõng

Tại sao tôi thường xuyên có cảm giác lạc lõng và cô đơn (và làm thế nào để bạn tránh được cảm giác đó)

Năm 2022 (đã 7 năm sau khi bỏ Vietcombank để chính thức khởi nghiệp online), tôi cảm thấy suy sụp hoàn toàn. Rất nhiều biến cố cùng lúc xảy đến mà nếu kể ra đây thì quá dài.

Bạn chỉ cần biết là lúc đó tôi khủng hoảng trầm trọng đến mức sự sống và cái chết chỉ cách nhau đúng 1 bước nhảy.

Và đây là lời cầu cứu online lúc đó:

Nhưng đúng lúc đó tôi phát hiện ra là cái tên "Tú Michael" gắn liền với rất nhiều giá trị tốt đẹp mà mọi người dành cho tôi. Nổi bật nhất vẫn là vũ điệu Moondancing và làm việc hết mình vì đam mê.

Điều đó làm cho tôi có thêm động lực sống.

Và thật may mắn tôi vẫn có thể ngồi đây để viết những dòng này.

Gần đây nhất, tôi cũng làm một khảo sát nho nhỏ khi muốn tổ chức một offline event "Trại Gà MMO". Khảo sát rất đơn giản:

Bạn đã gặp Tú Michael ở ngoài đời khi nào? Ấn tượng của bạn là gì?

Và bạn có thể đọc các câu trả lời tại đây

Rất thú vị khi thấy dù online hay offline thì các đặc điểm về "Tú Michael" khá giống nhau.

Điều đó có ý nghĩa gì?

Có một khái niệm trong tâm lý học gọi là "cued recall" (gợi nhớ theo gợi ý) - đó là khả năng lấy lại thông tin từ trí nhớ dài hạn của chúng ta bằng cách sử dụng các công cụ hỗ trợ hoặc gợi ý.

Khi mọi người được hỏi về một ai đó, họ sử dụng các từ cụ thể - và những từ đó đóng vai trò như gợi ý. Mọi người sử dụng "cued recall" của họ để nghĩ đến những đề xuất được liên kết với các gợi ý đó.

Bạn có thể không để ý. Nhưng tất cả những gì thuộc về bạn đều là những "cued recall" trong các cuộc trò chuyện, dù là online hay offline.

Ví dụ:

Trong nhóm group coaching của tôi đang có:

• Một bạn nam có năng khiếu viết văn với style "trầm mặc" rất đặc trưng.
• Một bạn nữ đam mê Tiếng Anh, rất thích tìm tòi các phương pháp dạy Tiếng Anh dễ hiểu.
• Một bạn nam ở Hàn Quốc rất hòa đồng, mình giỏi lắng nghe và có khả năng kết nối mọi người xung quanh.

Và khi những cuộc trò chuyện đó bắt đầu có lợi cho bạn (tức là mọi người đang được gợi ý để giới thiệu BẠN), thì những điều kỳ diệu sẽ xảy ra.

Ví dụ nếu tôi cần việc liên quan đến viết lách, học Tiếng Anh, đi du lịch Hàn Quốc thì chắc chắn những bạn đó là ở đầu danh sách lựa chọn.

Hãy tưởng tưởng không chỉ một mình tôi mà còn cơ số người khác có sự liên hệ về bạn qua những "cued recall" như thế.

Sức Mạnh Của Sự Liên Kết

Tạo nội dung có giá trị không hề sai - nó chỉ đơn giản là đang dần trở nên bị lạm dụng. Nhà nhà làm content, người người làm content, và ai cũng kêu là content của tôi có giá trị.

Hầu hết content xuất hiện trên bảng tin của bạn đều có giá trị theo cách nào đó đối với ai đó. Kể cả những content vô tri thuần giải trí. Thỉnh thoảng xem giải khuây cũng giảm stress.

Nhưng chính vì lượng content quá nhiều, hàng ngày đổ vào não chúng ta liên tục, khiến não bị quá tải. Vì vậy một số người theo trường phái "định tâm" và "tỉnh thức" đang tìm cách mới để lọc những gì họ thực sự chú ý đến.

Ví dụ như tôi luôn dùng News Feed Eradicator để chặn newsfeed của các nền tảng mạng xã hội (Facebook, Youtube, Twitter,v.v..). Bạn có thể thấy rõ điều đó trong các livestream.

Tạo nội dung có giá trị là cần thiết, nhưng không đủ.

Thương hiệu cá nhân của bạn với tư cách là người sáng tạo nội dung giờ đây quan trọng hơn bao giờ hết. Lưu ý là không phải là tên công ty hoặc cộng đồng của bạn nhé. Tôi đang nói về danh tiếng của bạn và những gì bạn được biết đến. Ví dụ: Tú Michael hiện giờ gắn liền với "Trại Gà MMO", mặc dù là Moondancer và Marketing Artist.

Bạn cần công việc của mình được gắn liền với một ý tưởng cụ thể.

Dưới đây là một vài ví dụ của các creator nước ngoài:

• James Clear: Thói quen
• Brené Brown: Sự Dễ Tổn Thương
• Codie Sanchez: Các doanh nghiệp nhàm chán
• Nick Huber: Các công ty khởi nghiệp đầy mệt mỏi
• David Perell: Sự độc quyền cá nhân
• Wes Kao: Góc nhìn sắc sảo (Spiky Point Of View)
• Justin Welsh: Kinh doanh một người (Solopreneurship)
• Rosie Sherry: Cộng đồng
• Daniel Vassallo: Cá cược nhỏ
• Jack Butcher: Xây dựng một lần, bán hai lần

Ở Việt Nam thì có:

• Minh Xin Chào: copywriting
• Hiếu TV: đầu tư tài chính

Tôi không rành về các creator trong nước lắm nên bạn có thể bổ sung nhé.

Khi bạn được liên kết với một từ, cụm từ hoặc ý tưởng cụ thể, kết nối đó sẽ lan rộng. "Cued recall" bắt đầu hoạt động và khi ý tưởng đó được đưa ra, thì công việc của bạn cũng vậy.

Khi nó lan rộng, nó sẽ mạnh mẽ hơn.

Sự liên kết đó là thứ xây dựng khán giả. Và đó là một đối tượng khán giả cực kỳ cụ thể.

Vậy làm thế nào để bạn biến điều đó thành hiện thực?

Hãy cùng khám phá 3 bước đơn giản và hiệu quả trong quy trình xây dựng sự liên kết!