Một Thế Hệ Vượt Sướng…

Có một số người nói thế hệ GenZ bây giờ là thế hệ vượt sướng chứ không phải vượt khó. Tú Michael không muốn bàn sâu vì chỉ có người trong cuộc mới hiểu người trong kẹc. Có thể GenZ sướng ở một vài điểm nào đó (ví dụ về vật chất), nhưng những khó khăn và áp lực rất đặc thù của GenZ thì mấy ai hiểu?

Tú Michael đã có một thảo luận hack não trong “Trại Gà MMO” như sau:

"Nếu bạn đánh giá con cá bằng khả năng leo cây thì cả đời nó sẽ nghĩ rằng mình ngu ngốc" - Albert Einstein.

Đây là một trích dẫn truyền động lực (motivational quote) với hàm ý là mỗi người đều có điểm yếu điểm mạnh riêng. Không nên đánh giá, so sánh điểm yếu của mình với điểm mạnh của người khác.

Câu hỏi đặt ra là:

Cá và khỉ vốn là 2 loài khác nhau, có cấu trúc sinh học khác nhau. Vậy cùng một loài người, có cấu trúc sinh học giống nhau, thì câu trên có áp dụng được không? Nếu có thì làm thế nào để biết mình thuộc loài nào để phát huy thế mạnh?

Bạn có thể đọc các comment trong thảo luận hack não đó tại đây.

Trong Kinh Thánh có ghi rằng:

“Đức Chúa Trời sáng tạo các loài cá khổng lồ, mọi loài động vật thủy sinh, tùy theo loại mà sinh sôi nẩy nở trong nước, và mọi loài chim có cánh tùy theo loại.”

Ồ! Nhìn kìa! Hình như có manh mối rồi! Từ khóa mấu chốt ở đây là “các loài” và “tùy theo loại” đúng không nhỉ?

Cùng là loài chim, loài cá, loài vượn, loài khỉ nhưng tùy vào tập tính sinh hoạt ở các vùng địa lý khác nhau mà có thể chia ra thành dăm bảy loại khác nhau.

Cùng là loài người có cấu trúc sinh học giống nhau đó, nhưng có khi nào tùy vào cách ứng xử, thái độ với cuộc sống, trình độ học vấn, quan điểm chính trị, đức tin,v.v.. mà lại sinh ra nhiều “loại người” khác nhau.

“Cái loại người như nó thì…”, “Cái loại như mày thì…”. Vế sau có thể là “..chẳng làm được gì nên hồn đâu”, “…có chó nó yêu”,v.v.. Mấy câu kiểu này chắc không dễ nghe nhưng cũng không khó để thốt ra khi ta bức xúc về một ai đó nhỉ?

Vấn đề ở chỗ, chúng ta đủ tâm và tầm để nhận biết được đâu là “cao nhân ẩn mình”, đâu là “miệng nam mô, bụng một bồ dao găm”, đâu là bậc quân tử hào sảng, đâu là kẻ tiểu nhân ti tiện, đâu là BẠN, đâu là bè,v.v..

Dưới những lớp mặt nạ da người mà tôi, bạn, và chúng ta đều mang theo mỗi ngày, đâu mới thực sự là “người có tấm lòng nhân”, hay chỉ là những vỏ bọc của những kẻ “lòng lang dạ sói”? Đâu là những mặt nạ “bên ngoài cười nụ, bên trong khóc..ròng”?

Bài viết này dành cho các bậc phụ huynh đã từng vượt khó thành công. Mà vô tình đánh giá thế hệ con cháu thời nay “quá sướng” theo lăng kính khổ đau thời xưa của mình.

Và bài này cũng dành cho các thế hệ con cháu đang bị nhìn nhận là sướng hơn nhiều so với thế hệ cha ông. Nhưng lại quằn quại, day dứt không biết bày tỏ nỗi niềm vượt sướng trong đau khổ của mình ở đâu…

Để 2 thế hệ này tìm được tiếng nói chung, để thấy mình thuộc “loại” nào, thật sự không dễ dàng gì. Thôi thì hãy hãy để Tú Michael viết những dòng tự sự theo cảm xúc dẫn dắt, mặc dù sẽ lan man, để hồi tưởng về những mảnh vụn kí ức từ xa xưa, của một cậu bé thuộc thế hệ 8x đời giữa với cuộc sống vật chất đủ đầy nhưng đời sống tinh thần đầy ám ảnh, day dứt..

1.Đời sống vật chất đủ đầy:

Hãy kể qua một chút về background của Tú Michael để bạn tự nhận xét xem đó là “sướng” hay “khổ”:

-Từ bé đã được “ngậm thìa đồng” trong khi đa số bạn bè đồng trang lứa “ngậm thìa gỗ” hoặc không có thìa mà ngậm. Ý là một cuộc sống của một cậu ấm luôn được bao bọc. Giờ thật khó để các bạn GenZ có điều kiện hình dung cuộc sống thời bao cấp thời đó.

-Theo những mảng kí ức lộn xộn thì xin phép được flex một chút. Bố làm công ty nước ngoài, đã kiếm USD từ thời đó. Mẹ thì làm ngân hàng, lúc đầu ở Ngân hàng Công thương Incombank (tiền thân của Vietinbank ngày nay), sau đó chuyển sang làm cán bộ cấp cao tại Ngân hàng Ngoại thương Vietcombank. Nhiều người vẫn hay gọi đùa là gia đình tư bản lắm tiền nhiều của. Năm 1995, nhà đã có đủ TV màu, tủ lạnh, đầu video, lò vi sóng, máy ảnh chụp phim màu, đặc biệt là máy vi tính và dàn loa to bự chảng do mẹ đi công tác Singapore mua về. Những vật dụng mà đa số nhà ai cũng có ở thời điểm hiện nay, đúng không? Nhưng thời đó thì đó là những thứ hàng xa xỉ. À, chưa kể là trước đó, tầm năm 1990 thì nhà đã có 2 con xe Dream Thái Lan nhập nguyên chiếc mà theo lời kể thì giá bằng mấy cây vàng (nghe nói năm 97 thì 300k/chỉ vàng), tương đương mua được mấy mảnh đất. Thế mà bố mẹ không mua đất. Cay thật là cay. Nhưng nếu hiểu về bối cảnh lịch sử thì đúng là mấy ai nghĩ hoặc dám gom đất ở thời điểm đó, nhỉ? Tất nhiên sau đó thì bố mẹ cũng mua đất, mua nhà này kia nhưng đúng là không gặp thời hay sao ý. Đoạn này tránh không viết thêm vì nhiều tình tiết nhạy cảm. Sẽ viết vào một lúc thích hợp sau.

-Với cuộc sống cậu ấm như vậy, nhất là được nuôi dưỡng trong gia đình tri thức đề cao việc học, Tú Michael đã sớm “bị nhét vào” học ở những trường chuyên lớp chọn cao cấp ở Hà Nội. Cấp I: Lớp 1 thì chỉ học trường Đoàn Kết gần nhà. Lớp 2 thì nhét vào lớp chọn 2A trường tiểu học Lê Ngọc Hân.

Cấp II: nhét vào học lớp K - chuyên Anh trường THCS Trưng Vương.

Cấp III: nhét vào lớp A1 - chuyên ban Toán, Lý, Hóa trường PTTH Trần Phú. Đại học: nhét vào Học viện Quan hệ Quốc Tế (nay là Đại học Ngoại giao).

Chưa kể vô số những lớp học thêm học nếm từ những thầy cô giáo top đầu, ví dụ như cô Hạnh, bạn cũ của bố, dạy chuyên Toán cấp 2 trường Ngô Sỹ Liên; thầy Bảo dạy chuyên Toán Trần Phú, thầy Biên dạy chuyên Hóa Tổng Hợp, còn thầy gì dạy chuyên Lý nữa mà Tú Michael không nhớ tên. Mà chỉ toàn là lớp nhỏ (chỉ 5-6 người, thậm chí chỉ 3-4 người) học tại nhà Tú Michael, thầy giáo đến tận nơi dạy. Chưa kể những Trung tâm Tiếng Anh xịn sò May School, Apollo từ những năm 95-96.

Tại sao Tú Michael dùng từ “nhét” thì chắc chỉ có bố mẹ, con cái trải qua cuộc trường kì kháng chiến “chạy trường, chạy lớp” thì mới hiểu. Rất tế nhị và liên quan đến nhiều người nên Tú Michael tạm thời không bàn sâu.

Tiếp theo là gì nữa nhỉ? Oh, qua thời học sinh sinh viên, đến thời đi làm đi.

-Tốt nghiệp Học viên Quan hệ Quốc Tế với tấm bằng cử nhân Kinh Tế Quốc Tế vào tháng 6.2007. Oai phết hén? Vèo cái tháng 12.2007 đã “chễm chệ” ngồi làm việc trong Phòng Quan Hệ Khách Hàng của Sở Giao Dịch Vietcombank. Nghe tên phòng ban có vẻ “thường thường bậc trung” thôi. Nhưng đó là phòng VIP nhất của Sở Giao Dịch. Chính xác đó là phòng cho vay tín dụng, toàn làm việc với công ty tập đoàn lớn. Lần này không dùng từ “nhét” nữa vì đó là thành tích Tú Michael tự thi vào, tự đấu tay bo với các ứng viên khác, nhất là có những người con ông cháu cha không đủ điểm vẫn bị tạch như thường. Tự hào không? Tự hào chứ! Nhưng who cares? Sẽ nói cụ thể ở phần đời sống tinh thần.

-Nơi làm việc cách nhà chỉ 15 phút đi bộ, 10 phút đi xe đạp, còn đi xe máy chắc chỉ 5 phút. Khi vào Vietcombank thì vẫn được hưởng sái một chút dư âm của thời hoàng kim ngành ngân hàng 2007, trước khi khủng hoảng tài chính toàn cầu 2008 diễn ra. Ý là trong khi đa số các bạn cùng trang lứa phải đi xin việc, nhận lương khởi điểm khiêm tốn thì Tú Michael đã sớm hưởng cảm giác ting ting từ lương và thưởng liên tọi. Chưa kể ở phòng tín dụng doanh nghiệp lớn thì cũng được hưởng sái những “tấm thiệp trăng trắng” trong đó có nhiều màu xanh xanh. “Hóa ra làm ngân hàng lại nhiều tiền thế này cơ ah?”

-Chưa kể từ tháng 07.2007, Tú Michael còn bắt đầu xây dựng thương hiệu cá nhân online với blog Yahoo 360 và những video Moondancing đầu tiên được upload lên Youtube. Từ tháng 11.2007, bắt đầu xây dựng forum MJFCVN cùng với 2 admin khác. Bắt đầu công cuộc trở thành market leader trong cái niche be bé nhưng đủ để kiếm tiền rủng rỉnh với đủ các hoạt động thương mại: biểu diễn, dạy nhảy, bán đĩa MJ, bán và cho thuê trang phục biểu diễn MJ,v.v.. Tóm lại cái gì ra tiền thì cứ làm. Thật đáng tiếc là hồi đó không biết flow “Là-Có-Chọn-Làm-Ngẫm” mà cứ lao đầu hùng hục làm việc kiếm tiền. Nên những đồng tiền kiếm được dù nhiều thật đấy nhưng lúc nào cũng cảm thấy bất an và mệt mỏi. Đến nỗi một thời gian dài rất dài Tú Michael không biết mình là ai, mong muốn thực sự của mình là gì.

2.Đời sống tinh thần đầy ám ảnh, day dứt

Ok. Dừng lại một chút. Bạn thấy cuộc sống như vậy là sướng hay khổ?

Nếu thấy là “sướng”, ok, xin mời, Tú Michael sẵn sàng cân nhắc để đổi cho bạn. Chỉ lưu ý là mọi lựa chọn đều có đánh đổi.

Nếu bạn muốn đổi lấy cuộc sống “sướng” đó, hãy chuẩn bị tinh thần thép và tâm lý vững như bàn thạch để đối mặt với những cơn sang chấn tâm lý và rối loạn cảm xúc khi liên tục bị bạo hành từ lời nói đến thể chất.

Không đùa!

Thậm chí Tú Michael có thể khẳng định luôn là đối chiếu với những điều luật bảo vệ trẻ em khắt khe hơn như bây giờ, bố mẹ hoàn toàn có thể bị khép vào tội “bạo hành trẻ em, bạo hành con cái”.

Những đòn roi vì không được điểm cao như kỳ vọng, hoặc lỡ không tiếp tục vào được lớp chọn (như lúc chuyển tiếp từ 2A lên 3A nhưng bị trượt, phải học lớp 3D). Những lời đay nghiến, xỉ vả, chỉ trích, so sánh. Nhẹ nhàng thì có “Tao tốn bao nhiêu tiền học cho mày mà mày học hành thế à? Thấy anh Linh, chị Trang, anh Lâm không? Không học thêm nhiều như mày mà vẫn học giỏi”. Nặng đô hơn một tí thì “Loại vô tích sự. Học ngu như bò. Nước đổ lá khoai. Đầu mày là đầu đất à. Học hành thế thì đi bơm xe.” Và cứ kèm theo những lời đó là những cái tát, cái đấm, cái lên gối. Tần suất ư? Hầu như hàng ngày! Kể cả trong năm học hay những ngày hè. Còn những cái nặng đô hơn nữa thì thực sự không thể kể thêm vì quá nhiều nỗi đau. Tay bắt đầu run run và nước mắt chỉ chực trào ra đây này.. Thế nào? Bạn thân mến, bạn còn muốn đổi lấy cuộc sống “sướng” đó không?